SZTUKA OKOPOWA W OBOZACH JAKO FORMA WALKI O PAMIĘĆ I PRZETRWANIE

Przestawiony materiał podejmuje problematykę sztuki okopowej w kontekście rękodzieł powstających w obozach jenieckich. Charak-ter tych prac został zawężony o specyficzną sztukę nanoszenia inskrypcji w oparciu o materiał wojenny, a więc o naczynia jeńców w postaci manierek, menażek, kubków i misek. W pierwszej części pracy prezentuję znaczenie i rolę zaistniałego ogólnego nurtu artystycznego w obozach. Zwracam uwagę szczególnie na płaszczyznę psychiczną tworzenia, przetwarzania przedmiotów przez jeńców w celach artystycznych. Następnie omawiam problematykę konceptualizacji zjawiska, jakim była sztuka okopowa (ang. trench art). Przedstawiam definicję trench art oraz podkreślam jej obecność w warunkach obozowych. Kolejny rozdział ukazuje specyficzną kategorię pozostałości sztuki okopowej i wyjaśnia wykorzystanie jej do tworzenia mniej lub bardziej ozdobnych inskrypcji. W przedostatniej części materiału dokonałem podziału znaczenia inskrypcji oraz motywów, jakie towarzyszyły przy ich tworzeniu. Artykuł jest próbą zasygnalizowania szerokich możliwości badawczych dotyczących życia obozowego w odniesieniu do materialnego dziedzictwa jeńców – jako uzupełnienie źródeł pisanych. Ponadto zadaniem opracowania jest zwrócenie uwagi na to, że inskrypcje pozostawione na przedmiotach są niekiedy jedynym materialnym dowodem czy też śladem na potwierdzenie pobytu danego żołnierza w obozie. Przedstawiam nie tylko wartość emocjonalną artefaktów obozowych. Przede wszystkim podkreślam znaczenie głębszej analizy treści za-wartych przez jeńców na przedmiotach będących w zbiorach placówek muzealnych bądź w prywatnych kolekcjach – w formie inskrypcji.