Kultura niekompletna wobec tożsamości prekariatu. Uwagi o ekskluzji społecznej

Artykuł poświęcony jest problematyce wpływu kultury na aspekty budowania tożsamości współczesnego człowieka. Kultura jest słowem prymarnym do tłumaczenia zarówno różnic światopoglądowych czy ideologicznych, jak i nieodłącznym składnikiem słownika ekonomii, biznesu, reklamy czy polityki. Trudno zrozumieć świat bez zastosowania i dywersyfikowania pojęcia kultury. Kultura jest słowem kluczowym także w języku edukacji. Stosunek bowiem do jej przejawów jest nieodłącznym elementem budowania systemów wychowawczych. Celem artykułu jest ukazanie w jaki sposób przemiany następujące w przestrzeni społecznej wpływają na powstawanie nowych obszarów ekskluzji społecznej. Obszary te nie dotyczą już tylko takich zagadnień jak bieda czy braki edukacyjne, lecz problemów tożsamościowych dzisiejszego człowieka. W artykule w sposób szczegółowy omówiono klasę prekariatu i na jej podstawie ukazano perspektywy tworzenia sensów we współczesnym świecie, zwracając szczególną uwagę na zagrożenia wynikające z funkcjonowania w świecie zmienności i kultury niedokonanej. Omawiany prekariat jest nowym typem mentalności klasowej, sąsiadującej z osobami bezrobotnymi i wykluczonymi społecznie. Jest wyrazicielem kultury ryzyka w czasach zdominowanych przez ekonomię, stosunki pracy i tyranię kultury popularnej. W odniesieniu do nowo tworzącej się klasy społecznej przedstawiono najistotniejsze pojęcia związane z kulturą współczesną – globalizm, problem informacji, estetyzacji rzeczywistości, konsumpcjonizmu oraz wojeryzmu i someryzmu. Dzisiejsza kultura to kultura, która w konsekwencji zabawy symbolami doprowadza do alienacji i wyobcowania. To kultura ekskluzji. Człowieka sprowadzono do roli konsumenta – trybu, który zapewnia trwanie systemu zmechanizowanego świata. Tworzenie się tożsamości wymaga jednak przede wszystkim obecności drugiego człowieka. Sama polityka stanowienia symboli kulturowych nie jest w stanie zastąpić bezpośredniej relacji międzyludzkiej. Powrót do społeczności życia i przeznaczenia czy też do społeczności wspólnego życia i losu wydaje się dziejową koniecznością. Analityczne ujęcie problemu budowania tożsamości w czasach kultury niedokonanej jest warunkiem koniecznym zrozumienia przemian tożsamościowych, których jesteśmy obserwatorami w praktyce społecznej i pedagogicznej.